Allerji vücudun bağışıklık sisteminin çevrede bulunan vezararlı olmayan bazı maddelere karşı (ki bunlara allerjen denir) aşırı şekildeve anormal bir reaksiyon vermesidir. Her ne kadar allerji denilice akladeride kaşıntı, burun akıntısı ,hapşırma gelse de allerjinin etkilediği organa göre birçok farklı allerji hastalıkvardır .Bunların başında allerjik bronş astımı, allerjik burun ve göznezlesi (samannezlesi, bahar nezlesi, tıbbi adıyla allerjikrinokonjonktivit), besin allerjisi ilaç allerjisi ,deri allerjisi (bebeklik agzeması ,egzama ,tıbbi adıyla atopik dermatit), hayvan allerjisi böcek allerjisive çalışılan ortamdaki maddelere karşı olan mesleki allerjiler gelmektedir.

Allerjik hastalıklar  genetik yatkınlık ve çevresel etkenlerin bir arada bulunması ile gelişen kronik hastalıklardır .Bu nedenle insandan insana  bulaşmazlar taşınmazlar .Allerjik hastalığa sahip olan anne ve babanın çocuklarında alerjik hastalıklar normal toplumdaki çocuklara göre daha yüksek sıklıkta görülür. Örneğin genel olarak bir toplumdaki allerjik hastalık sıklığı ve riski toplam olarak (allerjik astım,saman nezlesi...) ortalama %20 oranında gözlenirken, ebeveynlerden biri allerjik hastalığa sahipse çocuk için riskli %45 hem annehem de baba allerjik hastalığa sahipse çocuk için bu risk %70 e çıkmaktadır.

Allerjen Nedir?

Çevrede bulunan,vücutta allerjik reaksiyon oluşturan maddelere denir.Hepsi etkiledikleriorgana göre alerjik bulgulara neden olurlar.Çevrede en sık bulunan ve allerjikhastalığa neden olanlara  "aeroallerjen"denir.Bunlar ev içi ve ev dışı allerjen olarak ikiye ayrılır. Ev içi allerjenlere en iyi örnek ev tozu akarları ,evdışı allerjenlere en iyi örnek polenlerdir.

POLENLER:

  Ot, ağaç ve çiçeklerinüreme dönemlerinde ortama salınan tozlardır.Bu nedenle polenlere ait allerjik yakınmalar bu bitkilerin çiçeklerinin açtığı üreme mevsimi olan bahar aylarına olur .Rüzgarla etrafa yayılan polenler sadece bitkinin olduğu yerde değilkilometrelerce uzağa yayılabilir. Allerjik olan polen tipi o yöredeki bitkiörtüsü ile ilgilidir. Örneğin Akdeniz bölgesinde sık bulunan zeytin ağacı buyörede sık bir saman nezlesi etkenidir. Polenler büyük partikül yapısına sahip oldukları için burunda tutulur, allerjik nezleye (saman nezlesi) neden olurlar.

KÜF MANTARLARI:

 Ev içi ve dışıallerjen olma özelliğine sahiptirler. Bunlar sıklıkla ev içinde organik eşyaların, yemeklerin ,ev dışında ise bitki ve hayvanların üzerinde yaşayan mikroplardır.Yenilen mantarlarla herhangi bir ilgileri yoktur. Küf mantarların emli, organik besin artığı bulunan ortamlarda ürerler. Buradan da havaya bol miktarda üremelerini devam ettiren mantar sporlarını bırakırlar. Bunlar polanlerden daha küçük hücrelerdir. Havaya kolayca karışır ve taşınırlar. Üredikleri yerde  sarı, yeşil vs. renk oluştururlar. Üremeleri ve etrafa spor bırakmaları yıl boyu olabilse de en sık havaların ısındığı orta şiddette rüzgarın olduğu bahar ve yaz aylarında üremeleri en üst düzeyde olur. Kışın düşük dereceli ısıda üreyemez, allerjiyeneden olan sporları bırakmazlar. Çok küçük yapıya sahip oldukları  için hem allerjik nezle hemde allerjik astımaneden olurlar.

HAYVAN ALLERJENLERİ:

En sık görüleni kedive köpek allerjsidir. Kedinin deri döküntüsü, tüyü, salyası, idrar ve dışkısı allerjik olabilir. Bunlar allerjik nezle, egzama bazende astıma yol açabilir. Bulgular sıklıkla kedi ile ev içinde yakın temasla olmakla birlikte, dış ortama da olabilir. Kedi evden uzaklaştırılsa bile allerjenleri  6 ay ve daha uzun süre ile aynı ortamda kalabilir. Köpek de aynı şekilde ve benzeri materyalleri alerjiktir. Ayrıca kümes hayvanı kuşlar koyun ve birçok hayvana karşı hatta laboratuar deney yapmada kullanılan hayvanlara karşı da laboratuar çalışanlarında allerji saptanabilir.                                      

BÖCEK ALLERJENLERİ:

En sık rastlanan arıallerjisidir. Arının zehrinin içindeki bazı protein yapısındaki maddelere karşı allerji gelişir. Bunun gelişmesi için kişinin önce bu zehirle karşılaşıp duyarlı hale gelmesi ve daha sonra tekrar karşılaşması gerekir. Arı allerjisinin en korkulan yönü allerjen arının sokması ile direk vücuda girdiği için anaflaksi denilen ölümcül bir allerjik şoka neden olabilmesidir. Tüm arı tiplerine karşı alerji gelişebilir. Ayrıca sivrisinek ve tüm sokucu hayvanların çıkarttığı zehirve salyalarına karşı da allerji gelişebilir. Gelişen allerjik reaksiyon sadece deride geniş kızarıklıktan ölüme kadar değişen yelpaze de olabilir. Ayrıca bu grupta hamam böceği allerjisi de sayılabilir.

Hamaböceğinin dışkısı allerjiktir. Astım,alerjik nezle veegzamaya neden olabilir.

İLAÇ ALLERJENLERİ:

En sık bilineni penisilindir. Ancak bilinmelidir ki en sık ilaç allerjeni penisilin değildir. Tüm ilaçlar en az penisilin kadar alerjiye neden olabilir. Kullanılan antibiyotik, ağrı kesiciler, insülin ,hormonpreparatları bunların başında gelmektedir. İlaca bağlı  anaflaksi çok sık  rastlanan bir durum değildir.

BESİNALLERJENLERİ:

En sık rastlananı çocuklar için inek sütüdür. Bunun nedeni deinek sütünde anne sütünde bulunmayan beta-laktoglobulin isimli bir proteinin bulunmasıdır. Ayrıca deniz ürünleri, yumurta, fındık, fıstık ,tahıllar ,et,muz,kivi,vs.diğer besin alerjisi nedenleridir. Bazen besinler üzerinde bulunan çevresel allerjenlerin alınmasıyla yanlışlıkla o besinin alerjik olarak algılanmasına neden  olabilir. Besin allerjisi vakaları genelde  karın ağrısı, ishal kusma ve ağızda şişme ile gelir. Ancak sadece gelişme  geriliği ,kilo alamama, allerjik  astım, egzersiz şoku ,saman nezlesi yada özellikle çocuklarda allerjik egzama şoku bulguları ile de gelebilir. İnek sütü, yumurta ve bazı besin allerjilerine karşı reaksiyon çocukluk döneminden  sonra görülmezken diğerleri ömür boyu devam eder.

Eliminasyon (allerjenlerden koruma)

Hastanın duyarlı olduğu allerjenlerle temasını önlemektir. Bu konu çok önemlidir. Çünki birçok allerjik hastalıkta şikayetler genellikle allerjenle teması takiben gelişmektedir.

Örneğin ;akarlara bağlı allerjik riniti olan bir hastanınevinde akarlara maruziyeti önleyecek yöntemleri uygulaması allerjik rinitşikayetlerini de önleyecektir.

Gıda allerjisinin tek tedavisi hastanı allerjisi olan gıdaları yememesidir. İlaç allerjilerinde de en etkili tedavi yöntemi ,allerji yapan ilacın kullanılmamasıdır.

Farmakoterapi (İlaçtedavisi):

Hastalık belirti  ve bulgularını ilaçlarla kontrol altına almak tedavi etmektir. Örneğin ürtiker (kurdeşen) şikayetlerinin antihistaminiklerle giderilmesi, astımlılarda kısa ve uzun etkili bronş genişletici ilaçlar ve kortikosteroidlerle şikayetlerin kontrol altına alınması atakların önlenmesi.

İmmünoterapi (aşıtedavisi)

Aşı tedavi olarak bilinir. Hastanın duyarlı olduğu allerjenlerin gittikçe  artan dozlarda enjekte edilmesidir. Amaç allerjenlere karşı tolerans geliştirmek ve hastanın  alerjik olduğu maddelerle  karşılaştığında allerjik reaksiyon oluşturmasını önlemektir.